Dış kulak yolu iltihabı nedir?
Dış kulak yolu iltihabı ya da eksternal otit, kulak kepçesi ile kulak zarı arasındaki dış kulak yolunun/kanalının iltihaplanması durumudur. Genellikle “yüzücü kulağı” olarak adlandırılır; çünkü suya tekrar tekrar maruz kalmak kulak kanalını iltihaplanmaya karşı daha savunmasız hale getirir.
Dış kulak yolu iltihabının belirtileri nelerdir?
Belirtiler genellikle başlangıçta hafiftir. Ancak enfeksiyon tedavi edilmezse veya başka alanlara yayılırsa daha ciddi belirtilerle karşılaşılabilir. Genellikle hastalığın derecesine göre hafif, orta ve ileri evre şeklinde sınıflandırır.
HAFİF BELİRTİ VE BULGULAR
- Dış kulak yolunda kaşıntı ve kızarıklık
- Kulak kepçesini çekmekle artan rahatsızlık hissi
- Kulaktan dışarıya berrak, kokusuz bir akıntı olması
ORTA DERECELİ İLTİHAPTA GÖRÜLEBİLEN BELİRTİLER
- Kulak kanalında daha yoğun kaşıntı ve ağrı
- Daha yoğun kızarıklık
- Kulaktan iltihabi görünümlü akıntı
- Dış kulak yolunda gelişen şişmeye bağlı kulakta tıkanıklık/dolgunluk hissi
- İşitmede azalma
İLERİ EVREDE GÖRÜLEBİLEN BELİRTİ VE BULGULAR
- Yüz, boyun veya kulak çevresine yayılan şiddetli ağrı
- Kulak kanalının tamamen tıkanması
- Dış kulakta kızarıklık veya şişme
- Boyunda bulunan lenf bezlerinde şişlik
- Ateş
Yukarıdaki belirtilerden bir veya daha fazlasını yaşayan bireyler, belirtiler hafif olsa bile mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Çünkü iltihap ilerledikçe çevre dokulara yayılabilir ve daha ciddi ve tedavisi zor bir hastalığa dönüşebilir. Şiddetli kulak ağrısı ve ateş varsa derhal tıbbi yardım alınmalıdır.
DIŞ KULAK İLTİHABI NEDENLERİ
Dış kulak iltihabına neden olan ana faktör kanalda birikmiş ifrazat (buşon) varlığında nem maruziyetidir. Yüzme, çok sık banyo yapmak veya çok sık duş almak gibi durumlarda kulak kanalındaki buşonun içinde kalan su, bakterilerin üremesi için uygun bir ortam oluşturur. Enfeksiyonlar bazen mantar ya da virüs kaynaklı da olabilir. Enfeksiyonlar dışında çeşitli bulaşıcı olmayan sistemik veya lokal cilt rahatsızlıkları ile de eksternal otite yol açabilir. En sık rastlanan dış kulak iltihabı nedenleri arasında aşağıdakiler sayılabilir;
- Dış kulakta üretilen kulak ifrazatı asidik bir yapıda olduğu için burada oluşacak enfeksiyonlara karşı vücudun doğal savunma bariyeridir.Kulak kanalını kaplayan ince deri tabakası çeşitli faktörlerin etkisiyle yaralanırsa, enfeksiyon ortaya çıkabilir. Bunlar arasında yoğun kaşıma, kulaklık kullanma veya kulağı pamuklu çubukla temizleme gibi alışkanlıklar sayılabilir.
- Atopik dermatit, sedef hastalığı, seboreik dermatit, lupus gibi hastalıkların komplikasyonu olarak da dış kulak iltihabı görülebilir. Alerjiye bağlı atopik dermatit dış kulakta genellikle kızarıklık, kaşıntı, ödem ve akıntıya yol açar. Kontakt dermatit ise kulak kanalı cildinde sertleşme ve kalınlaşmaya neden olur. Her durumda da ikincil bakteri enfeksiyonları gelişebilir.
Dış kulak yolu iltihabı için risk faktörleri nelerdir?
- Bakımlı bir havuzdan ziyade göl gibi yüksek bakteri barındıran sularda yüzme
- Suyu daha kolay tutabilen yapısal olarak dar bir kulak kanalına sahip olmak.
- Kulak kanalının pamuklu çubuklarla veya diğer nesnelerle agresif bir şekilde temizlenmesi
- Kulaklık veya işitme cihazı gibi cihazların kullanımı
- Mücevher, saç spreyi veya saç boyaları gibi kimyasalların ciltte alerji veya tahrişe neden olması
- Sedef hastalığı, lupus gibi sistemik hastalığı bulunanlar
Dış kulak yolu iltihabı nasıl teşhis edilir?
Genellikle hastanın şikâyetleri ve kulak muayenesi ile dış kulak iltihabı aile hekimi tarafından kolay bir şekilde teşhis edilebilir. Enfeksiyon ileri bir aşamadaysa veya dirençliyse bir kulak burun boğaz uzmanı tarafından daha fazla değerlendirmeye ihtiyaç duyulabilir.
Kulak zarınızın hasar görmesi veya yırtılması durumunda aile hekimi hastayı bir kulak, burun ve boğaz uzmanına (KBB) yönlendirir. KBB uzmanı enfeksiyonun orta kulak kaynaklı olup olmadığını belirlemek için orta kulağın durumunu inceler. Bu kulak muayenesi önemlidir; çünkü dış kulak iltihabında uygulanan tedaviler orta kulak için uygun değildir.
Tedaviye cevap vermeyen olgularda enfeksiyon nedeni mikroorganizmanın tam olarak belirlenmesi için kulaktan akıntı veya döküntü örneği alınarak laboratuvara gönderilmesi gerekebilir.
Dış kulak yolu iltihabı tedavisi nasıl yapılır?
Tedavide amaç enfeksiyonu durdurmak ve kulak kanalının iyileşmesini sağlamaktır. Bu amaçla çeşitli kulak damlaları kullanılır. Dış kulak yolunun temizlenmesi, kullanılan damlanın tüm alanlara ulaşabilmesine yardımcı olmak için gereklidir. Bu amaçla kulaktaki akıntılar, kulak kiri birikintileri ve diğer kalıntıları temizlemek için bir vakum cihazı veya kulak küreti kullanılır. Çoğu olguda iltihabın türüne ve ciddiyetine bağlı olarak, tedavi için aşağıdaki bileşenlerin kombinasyonunu içeren kulak damlaları kullanılır:
- Kulağın normal antibakteriyel ortamını geri kazanmaya yardımcı olan asidik çözeltiler
- İltihabi durumu azaltmak için steroidli damlalar
- Bakterilere karşı savaşmak için antibiyotik içeren damlalar
- Daha ciddi bakteriyel enfeksiyonlarda ağızdan antibiyotik tedavisi
- Mantarın neden olduğu bir enfeksiyonla savaşmak için antifungal ilaçlar
Bunlara ek olarak kulak ağrısı için ağrı kesici ilaçlar reçete edilebilir.
Dış kulak yolu iltihabından korunma yolları nelerdir?
Bu amaçla yapılabilecekler şunları içerebilir;
- Kulakları kuru tutmak. Yüzme veya banyo gibi nedenlerle neme maruz kaldıktan sonra kulakların iyice kurulanması korunmada yardımcı olabilir. Yalnızca kulağın dış kısımları kurulanmalı, bu amaçla yumuşak bir havlu veya bez kullanılmalıdır. Kulak kanalında biriken suyun akmasına yardımcı olmak için baş yana doğru eğilmelidir. Ayrıca saç kurutma makinesi en düşük ayara getirilip 30 cm uzaktan kulağa tutularak kurutma işlemi yapılabilir.
- Kulağa yabancı cisim sokmaktan kaçınmak. Pamuklu çubuk, ataç veya saç tokası gibi nesneler kulağı kaşımak ya da kulak kirini çıkarmak için asla kulağa sokulmamalıdır. Bu tarz cisimler, kulak içindeki ince cildi çizip tahriş edebilir.
- Kulaklar tahriş edici maddelerden korunmalıdır. Saç spreyleri ve saç boyaları gibi ürünler uygularken kulaklar pamuk topları konularak korunmalıdır.
- Yüzerken kulak tıkacı veya yüzme şapkası kullanılmalıdır.
- Özellikle tedavi devam ederken banyo esnasında tek kullanımlık hazır vazelinli kulak tıkaçları kullanılarak su veya şampuanın kulağa girmesi engellenmelidir.
- Egzama veya işitme cihazlarına karşı gelişen alerji gibi kulakları etkileyen durumlar tedavi ettirilmelidir.
- Yakın zamanda kulak enfeksiyonu veya ameliyatı geçirilmişse iltihap riski nedeniyle yüzme öncesi bir doktora danışmakta fayda vardır.