İdrar kaçırma (Üriner İnkontinans)
İdrar kaçırma, kontrol edilemeyen ve istemsiz idrar tutamama halidir. Tıbbi adı üriner inkontinansdır. Her yaşta olabilirse de ileri yaşlarda daha sık görülür. Sürekli olarak tekrarlarsa hastalık olarak kabul edilir. İdrar kaçırma kişinin yaşam konforunu bozar, sosyal ve psikolojik sorunlara yol açabilir. İdrar kaçırma her iki cinste de görülebilirse de kadınlarda daha sıktır.
Mesane böbreklerimizden gelen idrarın biriktiği kesedir. Halk arasında idrar kesesi veya idrar torbası olarak bilinmektedir. Mesanenin kaslarının kasılma ve gevşemesi hem o bölgedeki sinirler hem de beyin tarafından kontrol edilir. Normal mesane idrar doldukça esner, buna bağlı basınç artışı olmaz. Mesane alt ucundaki kaslar kesenin ağzının kapalı durumda kalmasını sağlar. Mesaneden sonra üretra adında bir kanal bulunur. Üretranın kontrolü hormonlar tarafından sağlanır.
İdrar kaçırmanın tipleri:
Stres inkontinans: Gülme, hapşırma, öksürme, ağır eşya kaldırma gibi karıniçi basınç artmasına bağlı olarak idrar kesesinde aşağı sarkma ve mesane boynu açı bozulmasına bağlı olarak ortaya çıkan idrar kaçırma halidir. Anatomik pozisyon bozulmasına bağlıdır.
Sıkışma tipi idrar kaçırma (Urge inkontinans): Burada hasta aniden idrara sıkışır ve kontrolsüz bir şekilde idrarını kaçırır. Mesanenin kontrolsüz kasılması söz konusudur.
Mix tip: Her iki durum aynı anda vardır.
Kadınlarda idrar kaçırmanın nedenleri:
Fazla doğum yapmış kadınlarda, menopozdan ya da zor doğumlardan sonra idrar kaçırma sorunu yaşanabilir. Bazen hiç doğum yapmamış kadınlarda bile görülebilir. İdrar kaçırmanın kalıtımsal özelliği de gösterilmiştir. Özellikle; ağır yük kaldırma, öksürme, hapşırma, şiddetli gülme gibi durumlarda idrar kaçırma ortaya çıkabilir. Zor doğumlara bağlı idrar kesesi sarkması görülebilir.
Aşağıda sıraladığımız durumlar sıklıkla idrar kaçırma nedenleri arasındadır:
Obezite,
İlerleyen yaş,
İdrar torbası sarkması,
Genetik,
Kabızlık,
Sistit,
Vajinal enfeksiyonlar,
Şeker hastalığı,
Menopoz,
Kas gevşetici, tansiyon düşürücü, idrar söktürücü, sakinleştirici ilaçlar,
Demans alzheimer hastalığı,
Sinir sisteminin hastalığı,
Vajina ile mesane arasında fistül ( burada hasta vajinasından sürekli idrar kaçırır).
İdrar kaçırma tanı:
Öncelikle hastadan detaylı öykü alınır. İdrar kaçırmayı başlatan durumlar ve idrar kaçırmanın şekli ve sıklığı öğrenilir. Hastadan; kan şekeri, idrar tahlili, idrar kültürü, ultrason ve ürodinami istenebilir. Altta yatan başka neden düşünülüyorsa onunla ilgili tetkikler yapılır.
İdrar kaçırma tedavi:
Hastada aşırı kilo varsa uygun diyet ve egzersiz programı ile zayıflaması sağlanır.
Sebep kabızlık ise diyeti düzenlenir ve ilaç tedavisi verilir.
Kontrolsüz şeker hastalığı varsa hastanın ilaçları ve diyeti düzenlenir.
Aşırı sıvı alımı önlenir. İdrar yolu enfeksiyonları uygun antibiyotiklerle tedavi edilir.
Mesane ve pelvik kasları güçlendirici egzersizler tavsiye edilir (Kegel egzersizleri):
Bu egzersizler idrar yaparken idrarın tutulması ve bırakılması prensibine dayanır.
İlaç Tedavileri: Ürge inkontinans, Aşırı aktif mesane gibi olgularda ilaç tedavileri uygulanır.
Cerrahi Tedavi: İdrar kaçırması, mesane sarkması (Üretral hipermobilite , sistosel..) gibi bir durumdan kaynaklanıyorsa (stress inkontinans) cerrahi tedavi uygulanır.
İdrar kaçırma kişinin öz saygısını azaltır, utanç duygusu yaratarak asosyal davranış lara yol açabilir. Bu nedenle bile hastalar hekime geç başvurabilirler. Detaylı bir öykü ve fizik muayeneden sonra gerekli tetkikler yapılarak, uygun, faydalı olacak tedavi yöntemi uygulanır.