Sindirim Problemlerinde Uygun Beslenme Nasıl Olmalı?
En sık görülen sindirim sistemi rahatsızlıkları olan ishal, kabızlık ve gaz problemlerinde uygun beslenme nasıl olmalı? Neler yemeli, neler yememeli? İlaç tedavisi gereken haller dışında sadece beslenme düzeninde yapılacak birtakım değişiklikler ile bu rahatsızlıkların üstesinden gelebilmek mümkün.
İshal geçirmekte olanların tüketmesi gereken gıdalar şunlardır:
- Meyvelerden muz, şeftali, elma
- Sebzelerden haşlanmış patates, püre şeklinde patates (mayonez koymadan)
- Pirinç suyu, pirinç lapası (üzerine yoğurt ilave edilebilir) (tereyağlı pilav olmaz)
- Yoğurt, ayran
- Anne sütü (2 yaşına kadar olan çocuklarda) veya özel ishal sütleri (3 yaşına kadar olan çocuklarda)
- Çorbalardan yoğurt (yayla) çorbası, tarhana çorbası
- Kahvaltıda yumurta ve yağsız peynir
- Yağsız kıyma ile yapılmış köfte, yağsız derisiz tavuk eti, yağsız balık eti (haşlama, ızgara veya buğulama gibi pişirme yöntemleri kullanılabilir)
- Yağsız sossuz süzgeçten makarna (üzerine yoğurt ilave edilebilir)
- Hazır su veya kaynamış ılımış su
- Genel anlamda yağsız ve şekersiz gıda çeşitleri
- Ekmek.
İshal geçirmekte olanların tüketmemesi gereken gıdalar şunlardır:
- Meyvelerden kayısı, üzüm, armut, erik ve bu meyvelerle yapılan hoşaf-komposto
- Kaynatmadan direkt içilen çeşme suyu
- Süt (anne sütü veya özel ishal sütleri haricinde)
- Sebzelerden kabak, pırasa, bamya, ıspanak
- Yağlı yemek suları
- Başta cips olmak üzere her türlü abur-cubur, atıştırmalık gıdalar
- Şerbetli ve sütlü tatlılar
- Her türlü fast-food ürünleri
- Çorbalardan sebze çorbası, brokoli çorbası
- Tavuk suyu, et suyu ve bu tarz yağlı malzeme ile yapılan şehriye çorbası
- Sucuk, salam, sosis gibi işlenmiş et ürünleri
- Ketçap, mayonez, hardal, makarna sosları dahil her türlü sos.
Kabız olanların tüketmesi gereken gıdalar şunlardır:
- Meyvelerden kayısı, üzüm, armut, erik ve bu meyvelerle yapılan hoşaf-komposto
- Bol su içmek
- Sebzelerden kabak, pırasa, bamya, ıspanak
- Yemekler yağlı suları ile birlikte ekmek içi doğranarak tüketilebilir
- Tavuk suyu, et suyu ve bunlarla yapılan çorbalar
- Yoğurt ve probiotikli yoğurtlar
- Kefir
- Müsli denilen kahvaltılık gevrekler sade olarak veya sütle birlikte tüketilebilir
- Tam tahıllı ekmek çeşitleri
- Posalı ve lifli olan her türlü gıda. Meyveler kabuğu ile tüketilebilir
- Genel anlamda sulu gıdalar tercih edilmelidir
- Kahvaltıda zeytin tüketmek, diğer öğünlerde zeytinyağlı gıdalar tüketmeye çalışmak, bebeklerde ve çocuklarda ağızdan hakiki zeytinyağı içirmek.
- Anne sütü (2 yaşına kadar olan çocuklarda) veya özel kabızlık sütleri (3 yaşına kadar olan çocuklarda)
Kabız olanların tüketmemesi gereken gıdalar şunlardır:
- Meyvelerden muz, şeftali
- Sebzelerden patates
- Beyaz pirinç yerine bulgur veya irmik tercih edilebilir
- Müsli katılmaksızın tüketilen süt (anne sütü veya özel kabızlık sütleri haricinde)
- Başta cips olmak üzere her türlü abur-cubur, atıştırmalık gıdalar
- Her türlü fast-food ürünleri
- Genel anlamda katı ve kuru gıda çeşitleri tercih edilmemelidir
- Sucuk, salam, sosis gibi işlenmiş et ürünleri.
Kabızlık yaşamak istemiyorsanız günde 20 g lif tüketmeye çalışmalı, bol miktarda sebze ve meyve yemeye özen göstermeli, ekmek, makarna ve beyaz pirinç yerine tam tahıllı ürünler tercih etmeli, bol su içmeli, çok fazla çay-kahve içmekten kaçınmalı, her gün 1 porsiyon kuru erik veya Malatya kayısısı tüketmeli, haftada en az 3 gün düzenli egzersiz yapmaya dikkat etmelisiniz. Düzenli egzersiz hem barsaklarınızı, hem de sizi mutlu edecektir. Yemekleri yavaş yavaş, sindire sindire tüketin ve yemekle dolmuş barsaklarınızı, yemekten en az 1 saat geçtikten sonra başlanacak bir egzersiz aktivitesi ile rahatlatın. Kalp sağlığınız açısından hemen yer yemez egzersize başlamayın.
Her şeye dikkat ediyorsunuz, kabızlık için uygun beslenme değişikliklerini yaptınız, bol su içiyorsunuz ve egzersiz yapıyorsunuz, ancak bir türlü kabızlık sorunundan kurtulamıyor musunuz? İşte o zaman doktorunuza başvurmalısınız ve gerekli araştırmaları yaptırmalısınız. Tiroid beziniz az çalışıyor olabilir, gizli bir guatrınız olabilir. Gizli bir diyabet hastası olabilirsiniz. Başka bir rahatsızlıktan ötürü kullandığınız ilaçlar (demir-kan ilaçları gibi) yan etki yapıyor ve bu ilaçların değiştirilmesi veya kesilmesi gerekli olabilir. Gizli bir besin alerjisi veya Çölyak hastalığı (gluten enteropatisi) sözkonusu olabilir. Ancak kabızlığa eşlik eden özellikle dışkıda kan görülmesi ve kilo kaybı gibi şikayetler de varsa altta yatan kötü huylu bir hastalık (kolon kanseri gibi) ihtimali de mutlaka ekarte edilmelidir.
Kabızlık veya ishalden bağımsız olarak karnında sadece gaz ve şişkinlik sorunu olanların tüketmemesi gereken gıdalar şunlardır:
- Nohut, kuru fasulye gibi kuru baklagiller
- Mercimek çorbası veya mercimek yemeği
- Karnabahar, lahana gibi gaz yapan sebze yemekleri
- Süt (anne sütü veya özel kolik sütleri haricinde) (ancak çocuğun yaşı uygunsa laktozsuz süt tüketilebilir, ayran ve kefir içilebilir)
- Kola, gazoz, soda, vb. gazlı meşrubatlar, asitli içecekler
- Meyvelerden vişne ve portakal, mandalina gibi turunçgiller
- Başta cips olmak üzere her türlü abur-cubur, atıştırmalık gıdalar
- Her türlü fast-food ürünleri
- Sucuk, salam, sosis gibi işlenmiş et ürünleri
- Genel anlamda acılı, baharatlı gıda çeşitleri tercih edilmemelidir
Gaz ve şişkinlik sorunu olanların uygun beslenme düzenine ilaveten, terliksiz, çorapsız dolaşmaması, ayaklarını sıcak tutması, üstü açık yatmaması, taşa oturmaması, genel olarak devamlı evde televizyon veya bilgisayar başında oturan bir çocuk değil, arkadaşları ile spor yapan, sosyal bir çocuk olmayı benimsemesi, hareketsiz yaşam tarzından uzak durması gerekir. Açık havada yapılacak düzenli yürüyüşler, gaza ve karın ağrısına birebirdir.