Çocuklarda Bronşiolit

Bronşiolit, genellikle süt çocuklarında görülen, genellikle tüm hava yollarını  ama en çok da akciğerlerdeki küçük hava keseciklerini (bronşiol) etkileyen bir hastalıktır. Aynı zamanda nezleye de sebep olabilen birçok farklı virüs tarafından ortaya çıkarlar. En sık neden, RSV olarak kısaltılan respiratuar sinsisyal virüstür. Bazı küçük çocuklar ve bebeklerin akciğerleri tam olgunlaşmamış, bronşlarının çapı dar, bronşları çevreleyen kıkırdak halkaları çok yumuşak olduğu için viral enfeksiyonlarla sık sık bronşiolit geçirmeleri mümkündür. Yaş ilerleyip akciğerler olgunlaştıkça virüsler bronşiolite neden olamamaktadır.

Küçük çocuklar hastalığı, enfekte olan diğer şahıslardan kaparlar. Sıklıkla hafif grip ve soğuk algınlığı olan başka aile fertleri vardır. Çocuğun veya eşyaların bulunduğu ortamda öksürüp aksırılması ile virüsle dolu tükürük damlacıkları ortama saçılır. Enfeksiyon temas ettiği eşyalara bebeğin temasıyla bile bulaşabilir, hastalık 3 – 7 gün içinde başlar. Soğukta kalma, üşütme, vs. halk arasında söylenen sebeplerin etkisi yoktur.

Bronşiolit, genellikle ateş ve burun tıkanıklığının eşlik ettiği soğuk algınlığı şeklinde başlar. 2–4 gün içinde bronşiollere inerek tahriş ve küçük hava yollarında daralmaya neden olur. Bu da çocukta öksürüğe ve nefes verme sırasında duyulan ıslık gibi (vızıltı) yapar. Bazı çocuklarda solunum hızı ve eforu artıp öksürük boğuklaşarak astım gibi tıkanma ortaya çıkabilir. Bu dönemde genellikle ateş düşer, çoğu çocuk iştahsızlaşır, süt çocuklarında emme güçlüğü ortaya çıkar. Uykuda huzursuzluğa sık rastlanır. Hırıltı 3–5 günde gerilese de burun tıkanıklığı daha uzun sürer, öksürük ise 1-2 hafta devam edebilir.

Bronşiolitlerin hafif olanları tedavisiz bile düzelebilir. Akciğer salgılarının yumuşaması için soğuk buhar yapıcı makineler, balgam sökücüler önerilir. Burun salgılarının koyulaşmasına engel olmak için sık sık tuzlu sulu burun damlaları ve birkaç saat ara ile burun aspiratörü ile burun temizlemesi yararlıdır.

Ateş için paracetamol içeren ateş düşürücüler kullanılmalıdır; aspirin bronşiolit gibi viral enfeksiyonlarda kesinlikle kullanılmaz.

Bronşiolit viral bir enfeksiyon olduğundan genellikle antibiyotik kullanılmaz. Ama beraberinde orta kulak veya boğaz iltihabı da varsa antibiyotik verilebilir.

Çocuğunuzun aktivitesini kısıtlamanız gerekmez; zaten o nefes darlığı hissediyorsa kendi aktivitesini kendi kısıtlayacaktır.

Öksürük, havayollarını temizlemeye yarayan güzel bir reflekstir. Öksürüğü baskılayan ilaçlar ve dekonjestan şuruplar salgıların koyulaşmasına ve hastalığın ilerlemesine neden olabileceğinden önerilmez.

Okul öncesi dönemde (özellikle ilk 4 – 6 yaşta) viral bronşiolit geçiren çocukların bir kısmında bu bronşiolitler astıma dönebilmektedir. Bronşiolitlerin astım olarak devam etmesinin nedeni tam olarak bilinmemektedir ancak bazı risk faktörleri vardır:

1. Son 1 senede 3 kez bronşiolit geçirme,

2. Mevcut başka bir alerjinin olması,

3. Anne – baba veya kardeşlerde astım veya başka alerjilerin olması

4. 9–12. aylarda yüksek IgE değeri,

5. Sigara dumanına maruz kalma,

6. Bronşiolitin ağır seyretmesi.

Unutmayın ki; her 5 çocuktan 1’i hayatının ilk 2 yılında bronşiolit geçirebilmektedir. Her bronşiolitin astıma çevireceğini öngörmek asla mümkün değildir. Ancak risk faktörleri yüksekse dikkatli olmak gereklidir.

Uzm.Dr. Yunus Emre BIKMAZ

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Kudret International Hospital