1. Yenidoğan kime denir?

Yenidoğan dönemi hayatın ilk 28 gününü kapsayan dönemdir. 37 gebelik haftasından daha küçük doğan bebeklere prematüre bebek denir. 36-37 gebelik haftasında doğan bebekler sınırda prematür bebeklerdir.

1. Düşük doğum ağırlıklı bebek, hangi bebeklere denir?

Gebelik haftasına bakmaksızın 2.500 g’ın altında doğan bebeklere düşük doğum ağırlıklı bebek denir. Bu bebeklerin hepsi prematüre değildir. Zamanında doğup 2.500 g’ın altında doğan bebeklerin neden düşük doğum ağırlıklı olduğu araştırılmalıdır. Bu bebeklerde kan şekeri takibi yapılmalıdır. Yağ depoları ve hlikojen depoları az olduğu için hipoglisemi sık görülür. Sarılık oluşma riski de daha fazladır.

1. Yenidoğan sarılığı ne sıklıkta görülür?

Zamanında doğan bebeklerin %60’ında, prematüre doğan bebeklerin %80’inde yenidoğan sarılığı görülür. Sarılık önce bebeklerin gözlerinin beyazında ve yüzünde başlar, aşağıya doğru yayılır. Karın kısmına doğru ilerlemişse, sarılığın arttığı düşünülmelidir. Gözle yanılmalar olabilceğinden, sarılık durumunu anlamak için kanda bilirubin düzeyine bakılır.

1. Sarılık zararlı mıdır?

Sarılığı oluşturan bilirubinin az miktarı, bilirubin antioksidan olduğu için faydalıdır. Yenidoğan bebeklerde antioksidan maddeler az olduğu için bazı akciğer, beyin, barsak hastalıklarının önlenmesini sağlar. Ancak çok yükseldiğinde kan-beyin bariyerini geçerek beyin hücrelerine zarar verebilir ve kernikterus dediğimiz beyin hasrına yol açar.

1. Bilirubinin hangi düzeyleri tehlikelidir?

Bunun için amerikan pediatri akademisi’nin kriterlerini kullanıyoruz. Bu kriterlerde kritik bilirubin düzeyleri, bebeğin doğum ağırlığına ve kaç günlük oluşuna göre değişmektedir. Örnek vermek gerekirse 2.500 g’ın üstünde 3 günlük bebeklerde bilirubin değeri 17 mg/dl’nin üstünde ise fototerapi başlanmalıdır.

1. Sarılığın tedavisi nasıl olmalıdır?

Bilirubin düzeyi fototerapi düzeyine ulaşmışsa, fototerapi denilen özel bir ışık tedavisi başlanır. Bu tedavi ile bilirubin suda eriyen forma dönüşür, idrar ve gaita ile atılabilir hale gelir. Kan grubu uygunsuzlukları varsa ve bilirubin yüksekliği kan değiştirme sınırına yaklaşmışsa ıvıg (ıntravenöz ımmunoglobulın) verilebilir. Tüm tedavilere karşı bilirubin çok yükselmişse, kan değişimi yapılır. Bebeğin iyi beslenmesi gaita ile uzaklaşan bilirubin miktarını artıracağından, bilirubinin düşmesine yardımcı olur.

1. Bebeğin yeterli beslendiği nasıl anlaşılır?

Bebeğin günde 25-30 g alması (normalin en alt sınırı günde 20 g) bize iyi beslendiğini gösterir. Bebekler ilk 5 günde %10 kilo kaybedebilirler. Bundan daha fazla kilo kaybı değerlendirilmelidir. Çok ağlama veya çok uyuma beslenme kriteri değildir.

1. Yenidoğan bebeğin bulunduğu ortamın ısısı nasıl olmalıdır?

Yenidoğan bebeğin bulunduğu ortamın ısısı 22-24 C arasında olmalıdır. 24 c’den fazla ısı bebeğin aktivitesinin azalmasına, çok uyumasına ve emmemesine neden olur.

1. Bebeklerin hapşırması soğuk algınlığını gösterir mi?

Bütün bebekler hapşırır ve bunun nedeni burun mukozalarının çok hassas oluşudur. Kıyafetlerinde uçuşan toz zerrecikleri bile hapşırma yapar. Bebeğin ateşi, nezlesi, öksürüğü yoksa sadece izlenmelidir.

1. Bebekler neden sık hıçkırır?

Bebeklerin beslenmeleri sırasında veya sonrasında diafragma irrite olur, kasılık ve hıçkırık refleksi oluşur. Yutkunma ile azalır; bu nedenle, hıçkıran bebeklerin annelerine tekrar emzirmeleri önerilir.

1. Yenidoğan bebeğin göbek bakımı nasıl olmalıdır?

Göbek kuru ve temiz tutulmalıdır. Göbek bakımı için %70’lik alkol kullanılabilir veya kuru tutup, kendi kendine düşmesi beklenebilir. Battıcon gibi iyotlu solüsyonlar tiroid hormon düzeylerinde değişiklik yapabileceğinden, göbek bakımında kullanılmamalıdır. Bebeğin göbek düşene kadar yıkanmaması, göbeğin kuru kalıp düşmesini kolaylaştırır. Bebeğin vücudu bu dönemde, göbeğine değdirmeden, kaynatılıp ılıtılmış su ile silinmelidir.

1. Bebekle uçak yolculuğu yapılabilir mi?

Bebekle uçak yolculuğu yapılabilir. Uçak kalkarken ve inerken bebeğin emzirilmesi kulak basıncının dengelenmesini (kulak eşitlenmesini) sağlar, bebeğin kulağının ağrımasını ve ağlamasını engeller.

UZM.DR.YUNUS EMRE BIKMAZ

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı