Bebeğiniz Kusuyor Mu?

Kıyafet değiştirme, alt değiştirme gibi işlemleri mümkünse beslenmeden önce yapınız. Yeni beslendikten sonra kıyafetini, altını değiştirmeyiniz, karnına ve midesine dokunmayınız. Yattığı yerde bacaklarını tutup havaya kaldırmayınız. Karnından tutarak bebeği taşımayınız.

Her beslenmeden sonra 10 dakika kadar sırtına vurup, gazını çıkartıp, ondan sonra yerine yatırınız. Bebeğin gaz sesini her zaman duymasanız da bu süre 10 dakika kadar yeterlidir. Hemen yer yemez uyudu, uykusu kaçmasın diye yatırmayınız. Yoksa bebeğiniz kusarak uyanabilir.

Sırtına vururken bebeğinizi göğsünüze, başı çenenizin altına gelecek şekilde yatırınız. Omuzda veya dizde gaz çıkartmayınız. Aksi halde omzunuz veya diziniz midesine baskı yapıp, kusturabilir.

Bebeğinizi 1 yaşına kadar yastıksız yatırınız. Başına veya omzuna yastık koymayınız. Sırtına yan yatırma yastığı kullanabilirsiniz. Ancak 180 derece başı ile ayakları aynı hizada yatarsa, yedikleri ağzına gelebilir. Bu nedenle, eğer kendinden eğimli bir yatak almadıysanız, yattığı yatağın baş hizasındaki ayaklarını kitap veya ansiklopedi koyup kaldırınız ve başının 30 c yüksek yatmasını sağlayınız. Nefessiz kalma riski olabileceği için başına, omzuna veya çarşaf/nevresim aralarına bir destek yapmadan, olduğu gibi yatağın başucunu yükseltiniz. Aksi takdirde bebeğin başı, çenesi üst gövdesine değecek şekilde bükülebilir ve Allah korusun bir anda nefesi kesilip, “ani bebek ölümü” dediğimiz hadiseye yol açabilir.

Bebeğiniz asla burnu tıkalı bir şekilde emzirmeyiniz. Burnunu serum fizyolojik dediğimiz ürünlerle açıp, rahatlatıp, ondan sonra emziriniz. Aksi takdirde burnu tıkalı bir vaziyetteyken beslenme sırasında nefes alıp vermede yaşayabileceği güçlük, bebeğin kusmasını provake edebilir. Serum fizyolojiği yeni beslendikten sonra yapmayınız; beslenmeden önce açmaya dikkat ediniz. Yoksa daha yeni beslenmişken yapmanız da bebeğinizi kusturabilir.

Bebeğinizin dilinde ve/veya yanak içlerinde beyaz, krem gibi lekelenmeler varsa, buna “pamukçuk” diyoruz, bu beyazlıkların karbonatlı su veya karadut şurubu ile temizlenmesi gerekir. Zira pamukçuk da kusmayı provake edebilir. Pamukçuk, dilin üzerinde anne sütü veya mama artığı kaldığında, üzerine “kandida” dediğimiz bir çeşit mantar enfeksiyonu yerleşmesi şeklinde özetlenebilir ve süt çocuklarında sık rastlanan bir rahatsızlıktır. Karbonatlı su veya karadut şurubuna ilaveten, belirgin tabaka şeklindeki bazı pamukçuklarda ağızdan özel bir ilaç damlası da gerekebilmektedir.

Bebeğin midesi 2-3 saatte boşaldığından, saatte bir veya daha sık beslerseniz, dolu olan depo üzerine hacim olarak başka bir şey kabul etmeyeceğinden, bu sefer bol miktarda ağzından, hatta burnundan fışkırır tarzda kusabilir. Bu nedenle emzirme aralarını 2-3 saatte bir yapmaya çalışınız. Her istedikçe bebeğinizi kucağınıza alınız; kucakta tutarak ve yalancı meme-emzik ile sakinleştirmeye çalışınız. Emzirmeyi uzun tutup, emzirme aralarını açmaya çalışınız.

Yoğurt kesiği, peynir kesiği, ağız kenarından taşma şeklindeki kusmaları ise hiç önemsemeyiniz. Biz bunlara kusma bile demiyoruz, “fizyolojik reflü” diyoruz. Bu kusmalar, yemek borusu ile mide arasındaki zar-sfinkter, 8-9 aya kadar ancak gelişeceğinden, bu zamana kadar devam edebilir; ancak sonrasında geçecektir.

Özellikle 1-3 ay arasında belirgin görülen “infantil kolik” dediğimiz gazlı dönemde, barsaklarda gazdan dolayı adım atacak yer olmadığından ve mide aşağı doğru daha zor boşaldığından, bu dönemde bebeğiniz daha çok kusabilir. İlk doğduğunda hiç kusmayan ve rahat uyuyan bebeğiniz, bu dönemle birlikte ağlayan, inleyen, ıkınan, uyku problemi olan ve çokça kusabilen bir bebek haline gelebilir. Ancak 3.aydan sonra, infantil kolik dönemi sona erdiğinde, bebeğinizin gazı azalıp, karnı yumuşayacak ve kusmaları daha azalacaktır.

İlk 6 ay boyunca, bebek ayda 600 g ve üzerinde güzel kilo alıyorsa, bebeğe kusmalarını önleyici bir ilaç başlanmaz. Eğer kilo alımını etkileyecek kadar çok kusuyorsa, kilo alım hızı çok yetersizse, o zaman kusma önleyici bir medikal tedavi başlanabilir.

Kusan bebek, aşırı ağlıyor ve emmede isteksizse, bir sefere mahsus bir idrar tetkiki ve kültürü yaptırınız. Zira idrar yolu enfeksiyonu (IYE), bu yaştaki bebeklerde ateş veya huzursuzluk yapmadan, sadece kusma şeklinde kendini gösterebilir; çok sinsi seyredebilir. IYE saptanması durumunda, uygun medikal tedavi ile hem IYE, hem de buna sekonder olan kusmaları düzelecektir.

Sadece anne sütü alan bebekler, anne sütünün büyük bir kısmı su kıvamında olduğundan ve hazmı çok kolay olduğundan, mama alan bebeklere kıyasla daha çok kusabilir. Yani anne sütünün kıvamının özelliği de ağza daha kolay geri kaçmaya ve kusmaya bir nedendir. İleride ek gıdalara başlayınca ve bebek büyüdükçe, bebeğinizin kusmaları azalacaktır.

Anne sütü yanısıra, formul mama desteği de alan bir bebekse ve çok kusuyorsa, o zaman kusma önleyici özel mamalar (üzerinde AR ibaresi bulunan özel ticari mamalar) ile maması değiştirilebilir.

            Bebek istisnasız her beslenmeden sonra fışkırır tarzda kusuyorsa ve alınan tüm önlemlere ve yukarıda bahsettiğimiz evde alınabilecek reflü azaltıcı-kusma önleyici tedbirlerin uygulanmasına rağmen abartılı bir şekilde kusmaları devam ediyorsa, “hipertrofik pylor stenozu” dediğimiz mide çıkışında bir darlık olup olmadığının tespiti amacı ile tüm batın ultrasonografisi istenmesi ve “trakeo-özofageal fistül” dediğimiz bebeğin yemek borusu ile soluk borusu arasında olmaması gereken bir bağlantı olup olmadığının tespiti amacı ile özofagus-mide-duodenum grafisi (ÖMD) istenmesi veya endoskopik yöntemlere başvurulması gibi üst birtakım araştırmalara başvurulabilmektedir.

Uzm.Dr. Yunus Emre BIKMAZ

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Kudret International Hospital